رابطه دین و سیاست در اندیشه سیاسی خواجه طوسی

Authors

  • داود محبی استادیار حقوق عمومی دانشگاه قم
  • ژاله غنی کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه قم
Abstract:

چکیده این مقاله ارتباط یا عدم ارتباط دیانت و سیاست در اندیشه خواجه طوسی را در کتاب سیاست نامه بررسی می‌‎کند.  سوال اصلی مقاله این است که رابطه بین دین و سیاست در نظام فکری خواجه چگونه سامان یافته است؟ در پاسخ به  سوال مذکور فرضیه مقاله این است که در اندیشه خواجه بین دین و سیاست یک ارتباط مستقیم وجود دارد؛ به طوری‌که خواجه در تبیین دیدگاه خود در خصوص ارتباط سیاست و دیانت به آیات قرآنی تمسک می‌جوید. روش تحقیق پژوهش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و استخراج آیات قرآنی مندرج در کتاب سیاست‌ نامه تحلیل می‌شود. خواجه با نگارش سیاست نامه و با مخاطب قرار دادن فرمانروا، با طرح اندیشه سیاسی جدید در ایران که تا دوره مشروطیت ادامه یافت، با تکیه بر اندیشه ایرانشهری، دین و دولت را همزاد و جدایی ناپذیر از هم می‌دانست؛ به طوری که با همراه ساختن سلطان ملکشاه سلجوقی، گامی جدی بر رسمی کردن مذهب سنی در کشور برداشت. او با درایت و تدبیری که به کار می‌گیرد تا حد بسیار زیادی باعث توازن یافتن حقوق عرفی و حقوق شرعی در کشور می‌شود. خواجه به عنوان یک شخصیت با تدبیر که در مقام وزارت و به عنوان نائب سلطان قرار دارد، در جهت تبیین اندیشه سیاسی خود در آیین ملک داری در برخی موارد به آیات قرآنی تمسک جسته است؛ با بررسی موردی این آیات ملاحظه می شود که آیات قرآنی سهم عمده‌ای در بیان مهمترین اندیشه‌های خواجه دارند که از جمله این موارد می توان به تاکید قرآن بر لزوم اطاعت از فرمان خدا، پیامبر و جانشینان او و نیز تاکید خداوند بر جلوگیری از تسلط یافتن غیرمسلمانان بر مسلمانان اشاره نمود.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

عقل و وحی در اندیشه سیاسی خواجه نصیر الدین طوسی

مقاله حاضر «عقل و وحی» در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که خواجه تبیین جدیدی از وحی را در فلسفه سیاسی اسلامی عرضه داشته و مناسبات عقل و وحی را به حوزه‌های عملی‌تری چون قانون و قانونگذاری و سیاست کشانده است. از امتیازات مقاله، توجه آن به موضوع منطق‌های موازی در اخلاق ناصری است، زیرا خواجه در این اثر میان فارابی، ابن مسکویه، ابن سینا و اساسیین در رفت و آمد است. ا...

full text

مبانی مدیریت سیاسی در اندیشه خواجه نظام الملک طوسی

         مدیریت در معنای مدرن آن رفتاری است که فرد به نسبت موقعیت و جایگاهی که در اختیار دارد برای تمشیت امور سازمان زیر نظر خود انجام می دهد. اما این رفتار همواره می باید بر پایه ای نظری استوار باشد؛ به تعبیر دیگر آنچه که نوع وسنخ رفتار یک مدیر را سامان می دهد بنیان های تئوریک و ارزش هایی است که وی بدان باور دارد و از آن تبعیت می کند. این مبانی ممکن است بر اساس نوعی  فلسفه ی عمل گرایانه یا کار...

full text

بررسی آموزه بداء در اندیشه خواجه طوسی

سلیمان بن‌جریر طبری شیعه را قائل به دو آموزه بداء و تقیه می‏داند و می‏نویسد شیعه با ترویج این آموزه‌ها همواره خود را پیروز نگه داشته است. معنایی که وی از بداء به شیعه نسبت می‏دهد مستلزم انتساب لوازمی چون جهل به خداوند است. خواجه نصیرالدین طوسی (597ـ672ق) در جواب این شبهه به انکار بداء روی می‏آورد. خبر مورد نظر ابن‌جریر را خبر واحد و غیر مفید علم (در اعتقادات) و عمل (در فقه) می‏داند و آن را ناظر...

full text

عقل و وحی در اندیشه سیاسی خواجه نصیر الدین طوسی

مقاله حاضر «عقل و وحی» در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی را بررسی می کند و نشان می دهد که خواجه تبیین جدیدی از وحی را در فلسفه سیاسی اسلامی عرضه داشته و مناسبات عقل و وحی را به حوزه های عملی تری چون قانون و قانونگذاری و سیاست کشانده است. از امتیازات مقاله، توجه آن به موضوع منطق های موازی در اخلاق ناصری است، زیرا خواجه در این اثر میان فارابی، ابن مسکویه، ابن سینا و اساسیین در رفت و آمد است. ا...

full text

جدال اخلاق و سیاست در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی و نیکولو ماکیاولی

مطالعه رابطه اخلاق و سیاست و ایجاد یک نوع تعامل میان نظریه اخلاقی و نظریه سیاسی، یکی از مسائل مهم علمی در حوزه فلسفه سیاسی است. خواجه نصیرالدین طوسی و نیکولو ماکیاولی ازجمله فیلسوفان و مردان سیاسی هستند که در دو سنت فکری متفاوت (اسلام و غرب)، در مطالعات فلسفی و سیاسی خود به جرح و تعدیل رابطه اخلاق و سیاست پرداخته اند. این مقاله صرف نظر از تفاوتهای ضروری و خاص دو سنت فکری، با توجه به مشترکات عمو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 8

pages  49- 69

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023